Augustine, epistula 151

domino merito inlustri
et debito a me honore dignissimo
filio Caeciliano
Augustinus in domino salutem

Click on the highlighted number at the beginning of a paragraph to be linked to an English translation of that paragraph.

1. querela de me apud te litteris tuis indita tanto est mihi gratior quanto plenior caritatis. si ergo, quod tacui, purgare coner, quid conabor aliud quam ostendere te non habuisse causam, qua mihi suscensere deberes? sed cum id in te magis diligam, quod de mea reticentia es dignatus offendi, quam inter tuas curas nihil momenti habere credideram, causam meam deseram, si me purgare contendero. si enim indignari non debuisti, quia non ad te scripserim, nihili me pendis, qui, loquarne an taceam, indifferenter feras. porro quia me tacuisse moleste tulisti, indignatio ista dignatio est. non itaque tam doleo me non praebuisse, quam gaudeo te nostrum desiderasse sermonem. nam ueterem amicum et, quod abs te taceri sed a nobis oportet agnosci, talem ac tantum uirum in peregrinis positum curisque publicis laborantem quod nullo fuerim consolatus alloquio, hinc argui meruisse honori mihi est, non maerori. ignosce igitur agenti gratias, quod me indignum non putasti, cui suscenseres tacenti. nunc enim inter tot et tanta negotia non tua sed publica, id est omnium non solum posse esse non onerosas, immo non solum onerosas esse non posse, uerum etiam gratas esse posse litteras meas credidi beniuolentiae tuae, qua excellentiam uincis.

2. cum enim accepissem mihi a fratribus epistulam missam sancti et praecipuis meritis uenerandi papae Innocentii, quam per tuam praestantiam ad me datam certis declaretur indiciis, ideo nullam tuam paginam simul aduectam esse putaueram, quod scribendi et rescribendi cura nolueris grauioribus rebus occupatus obstringi. nam utique consentaneum uidebatur, ut qui mihi tam sancti uiri et tam sancta scripta perferre dignatus es, ea sumere adiunctis tuis. hinc ergo statueram non esse oneri litteris meis animo tuo, nisi esset necesse commendandi alicuius gratia, cui hoc negare non possem intercessionis officio, quae solet nostra esse omnibus concedendi consuetudo et quaedam etiam importuna non tamen inprobanda professio. itaque feci; nam amicum meum commendaui benignitati tuae, a quo etiam tua rescripta iam sumpsi agente gratias, quas et ipse ago.

3. si quid autem de te mali existimarem praesertim in ea causa, quam etiam non expressam tamen mihi tua epistula redolebat, absit, ut ad te tale aliquid scriberem, ubi ullum uel mihi uel cuiquam beneficium postularem. aut enim conticescerem obseruans tempus, ubi te possem habere praesentem, aut, si litteris agendum putarem, illud potius agerem et sic agerem, ut dolorem meum ferre uix posses. nam ideo post illius impiam crudelemque perfidiam, cui etiam per tuam nobiscum participatam sollicitudinem frustra uehementer institimus, ne illo cor nostrum dolore percelleret, suam uero conscientiam tanto scelere trucidaret, continuo sum a Carthagine profectus occultato abscessu meo, ne tot ac tanti, qui eius et intra ecclesiam gladium formidabant, uiolentis fletibus et gemitibus me tenerent putantes meam sibi aliquid posse prodesse praesentiam, ut, quem satis digne pro eius anima obiurgare non possem, pro illorum corporibus etiam rogare compellerer, quam tamen eorum corporalem salutem satis parietes ecclesiae muniebant. ego autem duris coartabar angustiis, quod neque ille me pateretur, qualem oporteret, et insuper facere cogerer, quod non deceret. dolebam etiam grauiter uicem uenerabilis coepiscopi mei, tantae rectoris ecclesiae, ad cuius pertinere dicebatur officium post hominis tam nefariam fallaciam adhuc se praebere humilem, quo ceteris parceretur. fateor: cum tantum malum nullo pectoris robore potuissem tolerare, discessi.

4. haec esset et nunc silentii mei causa apud te, quae fuit tunc discessionis meae, si te apud illum egisse crederem, ut tam nefarie tuas ulcisceretur iniurias. credunt ista, qui nesciunt, quo modo et quotiens et quae nobis dixeris, cum anxia cura perageremus, ut, quanto tibi familiarius inhaerebat, quanto ad eum crebrius uentitabas, quanto saepius cum solo conloquebaris, tanto magis curaret existimationem tuam, ne his, qui tui dicebantur inimici, talem exitum daret, ut nihil cum illo aliud egisse putareris. quod quidem nec ego credo nec hi fratres mei, qui et in loquelis audierunt et in auditu atque omni motu uiderunt signa benigni pectoris tui. sed, obsecro te, ignosce credentibus; homines enim sunt et in animis hominum tantae latebrae sunt et tanti recessus, ut omnes suspiciosi cum merito culpentur, etiam laudari arbitrentur se debere, quod cauti sint. causae stabant; ab uno eorum, quos teneri ille repente praeceperat, grauissimam te passum fuisse iniuriam noueramus. frater quoque eius, in quo ecclesiam maxime persecutus est, nescio quid duriter quasi pro fratre tibi respondisse dicebatur. putabantur tibi ambo esse suspecti. postulati cum abissent, te illic remanente et cum illo secretius, ut ferebatur, loquente subito iussi sunt adtineri. amicitiam uestram non recentem sed ueterem homines loquebantur. famam confirmabat tanta coniunctio et tam assidua solius cum solo sermocinatio. potestas illius magna tunc erat; calumniae facilitas adiacebat. non erat grande negotium procurari aliquem, qui diceret, quod salute promissa dicendum ille mandasset. omnia in tempore ista suffragabantur, ut etiam uno teste tamquam inuidioso et credibili crimine sine iubentis discrimine quilibet de medio tolleretur.

5. nos interea, quoniam rumor erat, quod ecclesiastica manus posset eos eripere, falsis promissionibus ludebamur, ut illo non solum quasi uolente sed etiam instante pro eis ad comitatum episcopus mitteretur ea pollicitatione interposita episcopalibus auribus, quod, donec aliquid pro eis illic ageretur, nullum causae illorum agitaretur examen. postremo pridie, quam ferirentur, uenit ad nos praestantia tua; spem dedisti, qualem numquam antea dederas, quod eos tibi posset concedere profecturo, quoniam illi grauiter prudenterque dixisses, totum, quod tecum tam assidue familiarius et secretius loqueretur, non te honorari potius quam grauari atque ad id ualere, ut de communicato et pertractato inter uos mortis eorum consilio nemo dubitaret, si illa post haec omnia sequeretur. quae cum te dixisse nobis indicares, inter narrandum exiluisti manusque tendens in eum locum, ubi celebrantur sacramenta fidelium, stupentibus nobis ita iurasti te ista dixisse, ut non solum tunc uerum etiam nunc post tam horrendum et inopinatum exitum, cum tuos omnes motus recolo, nimis mihi inpudens uidear, si de te aliquid mali credam. quibus tuis uerbis sic eum permotum fuisse dicebas, ut non desperares, quod uelut familiare uiaticum tibi eorum donaturus esset salutem.

6. unde fateor dilectioni tuae, postero die, quo illius parturitionis nefarius fetus est editus, cum esset nobis repente nuntiatum illos e carcere ad eum iudicem ductos, quamquam perturbati fuerimus, tamen ego considerans, et quae nobis pridie dixeras et quis esset post illum exorturus dies, quoniam beati Cypriani erat pridiana sollemnitas, existimaui, quod etiam elegerit diem, quo et tibi postulata concederet et uniuersam Christi ecclesiam repente laetificans ad locum tanti martyris ascendere uoluerit parcendi benignitate quam occidendi potestate sublimior, cum ecce nobis nuntius inruit, quo prius percussos esse nossemus, quam, quo modo audirentur, quaerere ualeremus. prouisus enim erat et proximus locus non suppliciis hominum deputatus sed ornamento potius ciuitatis, ubi merito creditur propterea quosdam ante aliquot dies iussisse mactari, ne in istis inuidiosa nouitas esset, quos consilium fuit sic posse subripi ecclesiae, si non solum subito feriri iuberentur, uerum etiam in loco proximo ferirentur. satis itaque indicauit ei matri se inferre non timuisse cruciatum, cuius timuit interuentum, ecclesiae scilicet sanctae, inter cuius fideles in eius gremio baptizatos et ipsum utique noueramus. post hunc igitur tanti moliminis exitum, cum tam diligenter nobiscum actum esset, ut etiam per te etsi nesciente te paene securi et paene certi de salute illorum pridie fieremus, quis non talium, qualis hominum multitudo est, indubitatum habeat etiam a te ipso nobis uerba data, illis animam ablatam? ideo, sicut dixi, uir bone, etiamsi nos hoc non credimus, ignosce credentibus.

7. absit autem a corde et qualicumque uita mea, ut apud te pro aliquo intercederem uel a te cuiquam beneficium postularem, si te crederem tanti huius mali et tam consceleratae crudelitatis auctorem. sed plane fateor, si etiam posthac in ea familiaritate estis, in qua antea fuistis, - pace tua sit liber dolor - multum nos, quod nolebamus, compellitis credere. est autem consentaneum, ut neque hoc credam, qui de te illa non credo. amicus tuus inopinato successu repentinae potestatis non magis persecutus est illorum uitam quam tuam famam. nec ista dicens odia tua in illum mei animi ac professionis oblitus inflammo, sed ad fideliorem prouoco dilectionem. qui enim sic agit cum malis, ut eos malitiae paeniteat, nouit etiam indignatione consulere; nam sicut mali obsunt assentando, ita boni et aduersando prosunt. suam quippe animam eodem ferro, quo alios insolentissime occidit, grauius altiusque percussit, quod post hanc uitam, si non eam paenitendo correxerit et patientia dei bene usus fuerit, inuenire ac sentire cogetur. saepe autem uita praesens etiam bonorum alto dei iudicio malis eripienda permissa est, ne talia perpeti putaretur malum. occidi quippe in carne quid potest obesse morituris? aut quid agunt, qui mori timent, nisi ut paulo serius moriantur? quicquid obest morientibus, ex uita, non ex morte contingit; in qua illi si tales animas habuerunt, qualibus Christiana gratia subuenitur, non sane mors eorum uitae bonae occasus fuit sed melioris occasio.

8. et maioris quidem mores apparebant huic saeculo amiciores esse quam Christo, quamquam et ipse iuuenalem prius saecularemque uitam uxore ducta non parua ex parte correxerat. non tamen fortasse misericors deus fratris eum esse in morte comitem nisi miserans uoluit. ille uero alius religiose uixit et multum corde uitaque Christiana. haec eum fama praecessit, ut in causa ecclesiae sic ueniret; haec consecuta est, cum uenisset. quae illi uero probitas in moribus, in amicitia fides, in doctrina studium, in religione sinceritas, in coniugio pudicitia, in iudicio continentia, erga inimicos patientia, erga amicos affabilitas, erga sanctos humilitas, erga omnes caritas, in beneficiis praestandis facilitas, in petendis pudor, in recte factis amor, in peccatis dolor. quantum decus honestatis, qui splendor gratiae, quae cura pietatis, quae in subueniendo misericordia, in ignoscendo beniuolentia, in orando fiducia. quod salubriter sciebat, qua modestia loquebatur. quod inutiliter nesciebat, qua diligentia scrutabatur. quantus in eo contemptus rerum praesentium, quanta spes et desiderium bonorum aeternorum. ne relictis omnibus saecularibus actionibus susciperet cingulum militiae Christianae, uinculum praepediebat uxorium, quo iam innodatus coeperat concupiscere meliora, quando iam non licebat illa quamuis inferiora disrumpere.

9. quodam die frater eius, cum iam pariter in custodia tenerentur, ait illi: si ego haec pro meritis patior peccatorum meorum, tu, cuius uitam nouimus tam attente feruenterque Christianam, quibus malis meritis ad ista perductus es? at ille: paruumne, inquit, mihi existimas conferri diuinitus beneficium, si tamen hoc testimonium tuum de uita mea uerum est, ut hoc, quod patior, etiam si usque ad effusionem sanguinis patiar, ibi mea peccata puniantur nec mihi ad futurum iudicium reseruentur? hic forte aliquis credat eum fuisse sibi conscium aliquorum occultorum inpudicitiae peccatorum. dicam ergo, quid me dominus deus ad magnam meam consolationem ex eius ore audire et plane scire uoluerit. cum de hoc ipso, ut sunt humana, sollicitus solus cum solo agerem iam in eadem custodia constituto, ne quid esset, unde maiore et insigniore paenitentia deum sibi placare deberet, ille, ut erat uerecundiae singularis, cum ipsam licet falsam meam suspicionem erubesceret, sed admonitionem gratissime acciperet, modeste grauiterque subridens et utraque manu meam dexteram adprehendens: testor, inquit, sacramenta, quae per hanc offeruntur manum, me nullum expertum esse concubitum praeter uxorem nec ante nec postea.

10. quid ergo huic in morte accidit mali ac non potius plurimum boni, cum haec habens dona ad Christum, sine quo inaniter habentur, ex hac uita migrarit? quae apud te non commemorarem, si crederem te laudibus eius offendi; cum autem hoc non credo, nec illud profecto, quod te non dico instante sed saltem uolente aut optante posset occidi. proinde iudicas nobiscum tanto sincerius quanto innocentius, quod ille cum anima sua quam cum istius corpore crudelius egerit, quando contemptis nobis, contemptis promissionibus suis, contemptis tot ac tantis petitionibus et admonitionibus tuis, contempta denique ecclesia Christi et in ea quo nisi Christo ad finem suae machinationis huius morte peruenit. an uero illius honor istius uel carceri comparandus est, cum ille fureret sublimatus, iste gauderet inclusus? horrendis et poenalibus tenebris omnes non carceres sed etiam inferos uincit scelerati hominis conscientia. tibi etiam quid nocuit, cuius etsi famam grauiter laesit, tamen innocentiam non perimit? quamuis fama quoque ipsa salua sit et apud eos, qui te melius nouerunt quam nos. et apud nos ipsos, qui curas nobiscum tuas, ne tam immane perpetraretur scelus, tanto expressas inspiciebamus affectu, ut tui cordis inuisibilia paene oculis cerneremus. sibi igitur ille nocuit, quicquid nocuit; suam transfixit animam, suam uitam, suam conscientiam, suam denique ipsam famam. quam bonam solent etiam pessimi concupiscere, caeca illa crudelitate uastauit. tanto enim est odiosior omnibus bonis, quanto magis impiis placere conatus est uel placuisse laetatus.

11. ubi autem magis potuit apparere non eum habuisse necessitatem, quam se habere confinxit, ut eius obtentu tamquam bonus faceret tantum malum, quam quod nec illi placuit, de cuius praecepto se ausus est excusare? referat praestantiae tuae sanctus diaconus Quintianus - ipse enim fuerat episcopo, quem pro illis miseramus, adiunctus - , quem ad modum nec indulgentia illis danda uisa est, ne uel sic aliquo crimine notarentur, sed tantum commonitorium, quo eos ab omni molestia liberos dimittere iuberetur. gratuita igitur crudelitate nulla necessitate, quamuis et aliae causae, quas suspicamur nec opus est committere litteris, forsitan fuerint, atrociter contristauit ecclesiam, ad cuius ecclesiae gremium frater eius metuens perire confugerat, ut eum uiuum tanti sceleris consiliarium reperiret, cuius ecclesiae etiam ipse cum patronum offendisset, petiuit auxilium nec ei potuit denegari. hunc si diligis, detestare; si non uis, ut in aeternum puniatur, exhorre. sic existimationi tuae, sic est uitae illius consulendum; nam qui in eo diligit, quod odit deus, non solum odit ipsum sed etiam se ipsum.

12. quae cum ita sint, nec de tua benignitate credo, quod tanti sceleris auctor uel particeps fueris nosque malitiosa crudelitate fefelleris, quod absit a uita et moribus tuis, nec amicitias uestras tales uolo, quibus et ille in suum interitum glorietur de malo et confirmetur humana suspicio, sed tales potius, quibus ad paenitentiam deponatur et talem ac tantam paenitentiam, qualem quantamque postulant tam horrenda uulnera medicinam. tanto quippe illi amicior eris quanto sceleribus eius inimicior. cupio sane praestantiae tuae nosse rescriptis, ubi eo die fueris, quo illud admissum est, quo modo acceperis, quid postea egeris, utrum eum uideris, quid ei dixeris, quid ab illo audieris. ego enim ex quo inde postridie repente discessi, nihil, quod ad hanc rem adtinet, de te audire potui.

13. quod uero in epistula tua legi iam te cogi credere, ne a me uidereris, et Carthagini me negatum, tu potius cogis his uerbis, ut absentiae meae causas non taceam. quarum est una, quoniam laborem, quem in illa urbe perpeti necesse est et quem si exponere uelim, aliud tantum loquendum est, iam sustinere non possum, quod infirmitati meae propriae, quae nota est omnibus, qui familiarius me nouerunt, accessit etiam senectus, quae generis humani est communis infirmitas. altera causa est, quod statui, si dominus uelit, quantum mihi ab aliis occupationibus, quas ecclesiae, cui proprio munere seruio, necessitas flagitat, datur temporis, id totum inpendere labori studiorum ad ecclesiasticas litteras pertinentium, ubi me arbitror, si dei misericordiae placet, etiam posteris aliquid profuturum.

14. unum est autem, si uerum quaeris audire, quod in te molestissime fero, quod, cum sis et huius iam aetatis et huius uitae atque probitatis, adhuc uis esse catechumenus, quasi fideles non possint, quanto sint fideliores atque meliores, tanto fidelius ac melius administrare rem publicam. quid autem boni agitis in his tantis curis et laboribus uestris, nisi ut bene sit hominibus? si enim hoc non agitis, uel dormire satius est noctes diesque quam uigilare in laboribus publicis nulli utilitati hominum profuturis. nec sane dubito excellentiam tuam prudenti . . . . . . . . . . . . .

Return to introduction.













NOTES

dignissimo: The first paragraph of this letter is a set of variations on the theme of "worthiness" and as such defines the epistolary encounter as a confrontation of personal "dignities". It is necessary to see this as a text to be read aloud (it would take 15-20 minutes), in the quasi-public privacy of the magistrate's residence. (The audience would be discreet and loyal to the magistrate's face, but instantaneously alert to any sign of weakness.) It offers formal démarche from a distinguished churchman, at every point polite and respectful, but with a very clear subtext of reproach and challenge. Both Augustine and Caecilian have good reason to think that their own "worthiness" is in some way diminished by the affair they have gone through; Augustine's intent in this letter is to assert his own and question Caecilian's. M. Moreau, Le Dossier Marcellinus, 101, "Tout se passe comme si, au fond de lui-mème, Augustin avait le sentiment que Caecilianus avait, plus ou moins activement, trempé dans l'exécution de Marcellinus: son insistance à affirmer le contraire, à renouveler l'assurance de sa parfaite confiance et de son estime au magistrat ne s'expliquerait guère autrement."


querela de me apud te litteris tuis indita: The text begins by instancing the pre-text of Caecilian's letter to A. But note that this phrase could be turned around exactly to describe this letter: Augustine's querela about Caecilian. Caecilian reading these words aloud would be in the ambiguous position of impersonating his correspondent while uttering words equally true if spoken by himself to describe the text in his hand.


epistulam: There are in fact either three or four texts prior to the present one invoked in this paragraph. (1) The letter of pope Innocentius (Innocent I, pope 410-417) to Augustine. (Not discussed in O. Wermelinger, Rom und Pelagius, as far as I can see.) The date is just possible for the letter to bear on Augustine's growing concern with Pelagianism, but we cannot be certain. This letter came from Rome via Caecilian, and was delivered by "brethren" without any note from C. (2) Augustine's one earlier piece of correspondence with C., an intercessio or commendatio for an unnamed friend. A. here implies that this letter would have struck Caecilian as purely formal and impersonal, merely an act of pious duty. (There is one other letter of A. to C., ep. 86, very much in that formal tone. Traditional chronology (Goldbacher, following the Maurists) dates that letter to 405, but Mandouze, Prosopographie chrétienne s.v. Caecilianus, thinks it may come after 151. (3) Caecilian's reply to Augustine's commendatio (tua rescripta here), which came to A. by hand of the friend who had benefitted from the intercession. (4) Apparently different from that letter, the letter of querela to which Augustine is replying here.


si quid autem de te mali existimarem: The web of conditional expressions impugning Caecilianus' virtue is worth pursuing: si te apud illum egisse crederem (par,5), si illa post haec omnia sequeretur (also 5), si de te aliquid mali credam (also 5), si te crederem tanti huius mali et tam consceleratae crudelitatis auctorem (7), si etiam posthac in ea familiaritate estis (7), and si crederem te laudibus eius offendi (10). Six posings of the possibility that A. might believe C. complicit in the murders is surely too many if A. did not at least wonder, or want C. to think he wondered, about that very point. Connected to the pattern of belief in C.'s innocence that also runs through this text it is enough to make clear that no reader would go away from this text assured.


illius: It is noteworthy that no party to the affair is named in this letter -- not Marinus, not Marcellinus, not Apringius, not Aurelius of Carthage -- though other persons, e.g., the deacon Quintianus, can be named. The discretion is palpable and accusatory.


continuo sum a Carthagine profectus: The text says that A. left Carthage immediately to avoid being held there as a protector (hostage and shield?) by "tot ac tanti" who feared that even ecclesiastical sanctuary would be violated. They would, he assumes, have asked him to go to Marinus to plead for their lives, though they were in fact no danger owing to their status in sanctuary. The indignity of going to Marinus to grovel revolted him, and he pities his colleague and long-time friend Aurelius, bishop of Carthage, who had to do just what A. left town to avoid. In itself, this admission is embarrassing enough (as A.'s final statement of it makes clear: fateor), but two further points suggest themselves. (1) Augustine here admits that he was in contact in Carthage with a substantial number of people who had good reason to fear the repression of Marinus. Given that he everywhere implies but nowhere states that Marcellinus was innocent of all involvement with Heraclian, this is striking at least. (2) If those who huddled in churches feared that ecclesiastical sanctuary would be violated, then it is reasonable to expect that some would have imputed hasty flight from Carthage not to Augustine's aversion from indignity but to a baser fear for his own neck. Jerome (adv. Pel. 3.19) depends on Augustine for his claim that Marcellinus was done in by haeretici, and Augustine, as Marcellinus' closest ecclesiastical friend and collaborator, would not necessarily have been immune from harm. (A.'s first surviving personal letters to Marcellinus and his brother, epp. 133- 34, address them pleading for clemency for Donatists convicted of murder and mayhem directed against orthodox clergy, a plea that may be assigned to A.'s strategic wish not to inflame the level of violence. In September 413, he would not unreasonably have thought that anti-orthodox violence was not securely in check.) In sum, confession of pride may be here a screen, conscious or unconscious, for a confession of pusillanimity.
--Though Augustine had come to Carthage nearly every year for over a decade on church business, when he returned home in 413, he did not return to Carthage for fully three years, arriving just during the same week of September (for the feast of the martyrdom of Cyprian) as that in which Marcellinus and Apringius were executed.


coepiscopi: Aurelius of Carthage, bishop there from no later than 395 until his death in about 430. He and Augustine were long-time collaborators on ecclesiastical affairs, particularly the long struggle with Donatism.


crederem: Observe the frequency with which belief is the touchstone of C.'s guilt/innocence with others/A.: in this paragraph here and credunt, credo, credentibus, credibili, credam, creditur, credimus, credentibus, crederem, credere, credam, credo, credat, crederem, credo, credo, and credere. A. himself always professes to believe C.'s innocence, but he is at pains to emphasize (he says it once and says it again) that others do not and that they deserve forgiveness, for the error, if error it is, is easily made.


episcopus: the outcome of this mission to Italy is reported below: the court ordered Marcellinus and Apringius held immune from punishment without prejudice to the case against them.


iurasti: The two dramatic high points of the letter's narrative are the sudden and heartfelt oath-takings of Caecilianus (here) and Marcellinus, in this case swearing by the place where the sacraments of the altar were celebrated, in Marcellinus' case by the hands (Augustine's) that celebrate them.


si etiam posthac . . .: The success of the mission of Quintianus makes Orosius' report of Marinus' fall from favor credible, but for the moment it is clear that Marinus is still a man of standing, and this deliberately ambiguous passage suggests that Caecilianus is still widely thought to be engaging in normal social relations with him. Augustine surrounds this report with a cloud of his refusals to believe ill, a sure sign that the temptation is strong.


Marcellinus' virtues: The touching narrative of paragraphs eight and nine makes it as clear as Augustine knows how to make it that Marcellinus was a virtuous and upright man, chaste in marriage, and impeded only by marriage from a yet higher life. But it is remarkable that there is nowhere in this text any discussion of the facts of the case against him, nor any circumstantial denial of his involvement in the affairs of Heraclian. We know almost nothing of the state of affairs under that rebel in Africa, but it would not have taken much for the proconsul (Apringius), and his brother the imperial commissioner (Marcellinus), to behave in ways that would compromise them, even if they fell short of any overt support of Heraclian.


posteris: A full study of "Augustine the Writer" (none has ever been attempted) would catalogue the places where he makes explicit reference, such as this, to readers who would come after him . . .


unum est: Note that Marinus has already been baptized, as had been Marcellinus and almost certainly Apringius. On this point Augustine is not afraid of direct reproach. Indeed, on one reading of this text, this paragraph is the political point of the whole text. (I owe this reading to my student Emily Elliot.) Having suggested that C. is guilty of collusion, but then politely withheld the actual accusation, A. now offers C. a public gesture that would make reparation -- if C. will take baptism (presumably at the hands of Aurelius of Carthage), it would be a public sign of submission to the very bishops and church that had taken offense at the treatment of Marcellinus. No admission of guilt is sought, only a mark of humility.


Jerome, adv. Pel. 3.19: scripsit dudum vir sanctus et eloquens episcopus Augustinus ad Marcellinum, qui postea sub invidia tyrannidis Heracliani ab haereticis innocens caesus est, duos libros de infantibus baptizandis contra haeresim vestram, per quam vultis asserere baptizari infantes non in remissionem peccatorum, sed in regnum caelorum, iuxta illud quod scriptum est in Evangelio: 'nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto, non potest intrare in regnum caelorum'; tertium quoque ad eundem Marcellinum contra eos qui dicunt idem vos, posse hominem sine peccato esse, si velit, absque Dei gratia. et quartum nuper ad Hilarium contra doctrinam tuam, multa perversa fingentem. alios quoque specialiter tuo nomini cudere dicitur, qui necdum in nostras venere manus. unde supersedendum huic labori censeo, ne dicatur mihi illud Horatii: 'in silvam ne ligna feras.' aut enim eadem dicemus ex superfluo, aut, si nova voluerimus dicere, a clarissimo ingenio occupata sunt meliora.

Return to introduction.